جنگ میم های اینترنتی

در همین چند روز اخیر که آقای آذری جهرمی قرار بود شگفتانه شون را برای مردم ایران رونمایی کنند، فضای مجازی پر شد از عبارات طنز با مضامین فیلتر و قطع شدن اینترنت و… سورپرایز، به یک واژه برای خیلی از شوخی ها و محتوا های اینترنتی بدل شد.

شوخی های کوتاه و قابل تکثیر در قالب نوشته، صوت، تصویر، انیمیشن، کلیپ و محتوای چند رسانه ای که به سرعت قابل پخش شدن و دست کاری شدن هستند و یک خاطره یا امر ذخیره شده در ذهن را تداعی می کند. میم (meme)

« اندیشه میم ها اولین بار توسط ریچارد داوکینز در سال 1976 طرح شد. او در کتاب خود ژن خودخواه، این اصطلاح را مطرح کرد. میم شامل یک واحد اطلاعاتی یا آموزه رفتاری ذخیره شده در مغز است و به وسیله تقلید از یک ذهن به ذهن دیگر منتقل می شود.»

انواع میم ها:

میم ها را علاوه بر قالب آنها که می تواند اشکال مختلفی از متن تا انیمشن را شامل شود، از نظر کاربرد می تواند به نمونه هایی چون: روابط عمومی و تبلیغات، فرهنگی و اجتماعی و ی تقسیم بندی شود.

دیدگاه ها:

پل ژیل(2011) معتقد است یک میم در واقع یک نماد فرهنگی یا ایده اجتماعی است که انتقال می یابد. یک میم مانند ویروس سرماخوردگی عمل می کند و از شخصی به شخص دیگر به سرعت سرایت می کند؛ اما به جای سرماخوردگی یک اندیشه یا شیوه ای خاص از زندگی را منتقل می کند.

جنکینز (2006) مخالف کابرد مفهوم میم ها در مورد رسانه های دیجیتال است، زیرا به نظر او مقایسه ایده ها با ویروس ها غیر سازنده است. هرچند یک ویروس بدون اطلاع افراد از فردی به فرد دیگر مناقل می شود، اما محصولات رسانه های دیجیتال عامدانه به کنشگران اجتماعی منتقل می شوند. در نتیجه، او به مفهوم «رسانه فابل اشاعه» اشاره می کند، زیرا این مفهوم بر ماهیت کاربرانی تاکید دارد که تصمیم گرفته اند محصولات فرهنگی را به دلایل اجتماعی مصرف کنند و به اشتراک بگذارند.

نمونه ها: تصویرک های اینترنتی

پنج تصویرک ( میم تصویری) ساخته شده در مورد روابط آمریکا با ایران در ادامه، به عنوان نمونه ای از کاربرد میم ها ارائه می شود:

 تصویرک به ابزار های قدرت ملت ها اشاره دارد. ابزار فشار و قدرت ایران یک کیبورد معرفی شده که به نوعی می تواند به قدرت نظامی سایبر ایران و همچنین حضور فعال و خشن کاربران ایرانی در فضای مجازی اشاره داشته باشد.

این تصویرک با یادآوری کارتون سینمایی جیمی نوترون و دانش آموزی که هر هفته یک عروسک ثابت را به عنوان کارکلاسی خود ارائه می کرد، ادعای  تکراری دولت آمریکا در مورد حمله نظامی به تجهزات ایران را به سخره می گیرد.

این تصویرک نیز حضور پایگاه های آمریکایی  در منطقه و تنش نظامی با ایران را به سخره گرفته است. پایگاه های نظامی در کنار مرز های ایران هستند و ایران به عناون یک کشور جنگ طلب به اذهان عمومی معرفی می شود، این تناقضی است که طنز تصویر را نشان می دهد.

از سوی دیگر این تصویر ادعا دارد ایران با توافق های هسته ای در حال سرگرم کردن ایالات متحده برای پرداختن به برنامه هسته ای خود است و در واقع روسیه  و ایران در کنار هم اوباما را گول زده اند.

این تصویرک کاربردی رقابتی برای انتخابات 2016 آمریکا است، تصویری که نشان می دهد ت های ترامپ برای خوشنودی و منافع ایلات متحده است در حالی که ت های کلینتون به خوشنودی رقیب یا دشمن آنها، ایران ختم خواهد شد.

در مجموع ضرورت تولید پیام های فراموش نشدنی و متمایز، برای اهداف فرهنگی، ی یا تبلیغاتی، استفاده از میم ها را در بین فعالان رسانه ای گسترش داده است. رقابتی که در بعضی موارد به جنگ میم ها از آن تعبیر می شود، چرا که رقابت ها در فضای مجازی برای گسترش قلمرو ذهنی  و تاثیر گذاری بر افکار است، یعنی همان جایی که محل تولد میم هاست.

منابع:

بارکر، کریس( 1387): مطالعات فرهنگی، نظریه و عمل، تهران، نشر پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی

قالیباف خراسانی،محمد (1390)، آشنایی مقدماتی با میم های اینترتی؛ ابزار اشاعه فرهنگی، مطالعات روابط فرهنگی بین الملل، شماره 1